Güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmamız gerektiği artık herkes tarafından bilinen bir gerçek. Bağışıklık sistemimiz güçlü olursa vücudumuzdaki hasarları önlemek için ilk hamleyi yapar. Ancak bu hamleler bazen, özellikle uzun vadede can sıkıcı sonuçlar doğurabilir. Bunlardan bir tanesi olan ve halk arasında iltihaplanma olarak bilinen inflamasyon da aslında bunun en net örneği.
Vücudumuzdaki bir nokta hasar aldığı zaman bağışıklık sistemimiz inflamasyon oluşturur. Yani bu oldukça doğal bir sürecin parçasıdır ancak bazen iltihaplanma durumu olması gerekenden daha yoğun ya da daha uzun süreli olarak ortaya çıkabilir. Böyle olunca şifa veren bu durum zararlı bir hale gelmiş olur. İnflamasyon nedir gelin yakından bakalım ve neden oluşur, belirtileri nelerdir tüm detaylarıyla görelim.
Temel bir tanım yaparak başlayalım; İnflamasyon nedir?
Halk arasında iltihaplanma olarak da adlandırılan inflamasyon, vücudumuzdaki canlı dokuların yaralanma, enfeksiyon, aşırı kullanım ve benzeri durumlara verdiği yanıttır. Bu tür bir durum oluştuğu zaman bağışıklık sistemimiz söz konusu bölgeye iltihaplı hücreler gönderir. Bölgeye giden bu hücreler bir tepki oluşturarak iyileşme sürecini başlatırlar.
İki tür inflamasyon vardır;
- Akut inflamasyon
- Kronik inflamasyon
Akut inflamasyon:
Akut inflamasyonu bir örnek üzerinden anlatalım. Bir şeyler doğrarken bıçak kaçtı ve elinizi kestiniz diyelim. Bağışıklık sistemi hemen devreye girer ve bölgedeki hasar almış dokuya iltihaplı hücreler gönderir. Burada oluşan inflamasyon yoğun ve hızlı bir etki gösterir ancak genel olarak en fazla 2 hafta bir süre etkilidir.
Kronik inflamasyon:
Kronik inflamasyon çok daha ciddi bir iltihaplanma olarak tanımlanır. Genel olarak 6 haftadan daha uzun sürer. Akut inflamasyon gibi herhangi bir yaralanma olmadan da kronik inflamasyon oluşabilir. Pek çok farklı hastalık kronik inflamasyona neden olabilir. Bazı durumlarda tedavi sonrasında bile sürdüğü görülmüştür.
En sık görülen inflamasyon belirtileri nelerdir?
- Genel vücut ağrısı
- Eklem ağrısı
- Kas ağrısı
- Kronik halsizlik
- Kronik uykusuzluk
- Yüksek ateş
- Hasarlı bölgede kızarıklık, hassasiyet, his kaybı
- Karın ağrısı
- Göğüs ağrısı
- Kabızlık ya da ishal
- Ağız yaraları
- Deri döküntüsü
- Aşırı kilo alma ya da aşırı kilo kaybı
- Sık sık enfeksiyon hastalığı geçirme
Genel olarak inflamasyon olan kişide görülen belirtilerden bazıları bu şekilde. Elbette bu belirtilerin hepsi her inflamasyon durumunda görülmez. Akut inflamasyon durumu ile kronik inflamasyon durumunun belirtileri değişiklik gösterebilir. Akut inflamasyon bölgesel oluştuğu için belirtileri çok daha net biçimde kendini gösterir.
İyi ama inflamasyon neden oluşur?
- Bakteriler
- Virüsler
- Mantarlar
- Dış yaralanmalar
- Kimyasal etkiler
- Radyasyon etkileri
- Aşırı alkol tüketimi
- Düzensiz beslenme
- Hareketsiz yaşam
- Yoğun stres
- Besin ve benzeri kaynaklı alerjiler
- Otoimmün hastalıklar
- Romatoid artrit
- Damar sertliği
- Yüksek tansiyon
- Parkinson
- Crohn hastalığı
- Alzheimer
- Eklem sorunları
- Astım
- Diyabet
Genel olarak vücutta inflamasyona neden olan durumlar bu şekildedir. Bazen bu durumlar yalnızca akut inflamasyon oluşturur. Eğer akut durum zamanında tedavi edilmezse ya da vücudun bağışıklık sistemi yanıtsız kalırsa kronik inflamasyona dönüşebilir. Fast food yemekler, kızarmış gıdalar, şarküteri ürünleri, trans yağlar, beyaz ekmek ve benzeri gıdaların inflamasyon üzerinde olumsuz etkisi vardır.
Peki inflamasyon teşhisi nasıl konur?
Yukarıdaki belirtilerle uzman bir hekime gittiğiniz zaman önce muayene olursunuz. Akut inflamasyon zaten açık bir şekilde kendini belli eder ama kronik durum net bir şekilde görülmeyebilir. Yoğunluğunu öğrenmek için hekiminiz sizden bir kan tahlili ister ve tahlil sonuçlarında daha önce buradaki yazımızda detaylarıyla anlattığımız CRP değeri olarak geçen C-Reaktif protein değerine bakılır. İnflamasyon durumuna göre hastadan farklı testler de istenebilir.
Hastanın durumuna göre değişen inflamasyon tedavisi nasıl yapılır?
Akut inflamasyon tedavisi için genel olarak buz kompres, yaraya iyi bakma, dinlenme gibi basit öneriler verilir. Kronik inflamasyon durumunda ise işler biraz daha karışıktır. Öncelikle inflamasyon durumuna neyin neden olduğu tespit edilir. Neden olan hastalık tespit edildikten sonra buna uygun bir tedavi yöntemi izlenir.
Kronik inflamasyon durumunda hastaya A, C, D vitamini ve çinko takviyesi verilebilir. Anti – inflamatuar etkili iltihap önleyici ilaçlarla beraber steroid enjeksiyonu da verilebilir. İnflamasyon nedeni olan hastalığa bağlı olarak kişiye hayat tarzı değişiklikleri ve benzeri de önerilebilir.
Merak etmeyin, inflamasyonu önleyen gıdalar var:
- Zencefil
- Zerdeçal
- Sarımsak
- Yağlı balıklar
- Somon
- Uskumru
- Sardalya
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Lahana
- Ispanak
- Domates
- Zeytinyağı
- Yeşilçay
İnflamasyonu önleyici özelliği olduğu bilinen gıdalardan bazıları bu şekilde. Bu gıdaların inflamasyonu önlüyor olmalarının nedeni, anti – inflamatuar özelliğe sahip olmalarıdır. Elbette bir inflamasyon durumunda gidip bu gıdalardan avuç avuç yemeyin ama sağlıklı beslenme programınız içerisinde düzenli olarak tüketebilirsiniz.
Ne zaman doktora gitmek gerekir?
Akut inflamasyon durumu kendini açık bir şekilde belli eder ve hasta zaten acı duyduğu için en yakın sağlık kuruluşuna koşar. Kronik inflamasyon durumu ise bazen sinsice ilerler. Bu nedenle kendinizi iyi tanımalısınız. Vücudunuzda normal dışı bir durum oluştuysa ve bu durum uzun süredir devam ediyorsa mutlaka uzman bir hekime muayene olmalısınız. Erken teşhis her zaman hayat kurtarır.
Vücuttaki hasarlı dokuyu onarmak için oluşan inflamasyon nedir, neden oluşur, belirtileri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi inflamasyon hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.
